นอกจากจะเป็นอาจารย์ และนักวิจัยแล้ว ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อุ่นใจ ยังเป็นนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ที่มีผลงานอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปีพุทธศักราช 2542 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน โดยการเป็นคอลัมนิสต์และนักเขียนให้นิตยสารต่าง ๆ  เป็นนักข่าวภาคภาษาอังกฤษให้กับหลากหลายสำนัก เป็นผู้บรรยายในงาน TEDxChiangMai ในปีพุทธศักราช 2557 งาน Pint of Science ในปีพุทธศักราช 2561 และ พุทธศักราช 2563 รวมทั้งเป็นหนึ่งในผู้ร่วมจัด TEDxMahidolU ในปีพุทธศักราช 2560 และ 2561

นอกจากนี้ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อุ่นใจ ยังเป็นผู้บรรยายเรื่องแนวคิดวิทยาศาสตร์ในทอล์กโชว์ “สามก๊ก ปลุกชีวิต คิดการใหญ่” โดยมีผู้เข้าฟังกว่า 1,500 คน ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อุ่นใจ เป็นผู้ออกแบบฟอนต์ไทยกว่า 30 แบบ ที่ถูกนํามาใช้อย่างแพร่หลายในสื่อต่าง ๆ อาทิ TX Timesquare และTX Chaiyo ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อุ่นใจ เป็นนักเขียน เจ้าของบทความยาวเรื่อง “Intercrytallar ศาสตร์แห่งผลึก ทะลุอณูกู้โลก และได้ร่วมกับกองบรรณาธิการจัดทําสื่อ augmented reality (AR) ประกอบบทความเผยแพร่ในนิตยสารสารคดี ซึ่งเป็นครั้งแรกในประเทศไทยที่มีการนํา AR มาใช้กับบทความนิตยสารสําหรับคนทั่วไป

ในระหว่างปีพุทธศักราช 2559 - 2560 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อุ่นใจ กลับมาเขียนคอลัมน์ลงใน นิตยสารสารคดีอีกครั้งโดยใช้ชื่อคอลัมน์ว่า SCI-INNO เพื่อสื่อสารงานวิจัยและนวัตกรรมใหม่ๆ ที่น่าตื่นเต้นให้กับสาธารณชน ร่วมเขียนและเป็นบรรณาธิการ หนังสือ “โลกของสารพิษและถิ่นที่อยู่” ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากศูนย์ความเป็นเลิศด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมและพิษวิทยา (EHT-PERDO) และต่อมาได้สร้างเพจ “Toxicant เพราะทุกสิ่งล้วนเป็นพิษ” โดยมีผู้ติดตามในเพจมากกว่า 30,000 คน ในช่วงการระบาดใหญ่ของไวรัสโควิด-19 นอกจากงานเขียนแล้ว ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อุ่นใจ ได้รับเชิญให้เป็นกรรมการตัดสินโครงงานทางด้านวิทยาศาสตร์ เป็นทีมงานจัดค่าย JSTP และเป็นผู้บรรยายด้านวิทยาศาสตร์และเรื่องการสื่อสารให้กับหลายองค์กรทั้งภาครัฐและเอกชน

ด้วยผลงานการเป็นนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ ผู้คร่ำหวอดในวงการสื่อสารวิทยาศาสตร์ เป็นผู้มีบทบาทหน้าที่หลายหลาก และมีผลงานด้านการสื่อสารวิทยาศาสตร์ที่โดดเด่น คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล จึงขอมอบรางวัลนักสื่อสารวิทยาศาสตร์​ ประจำปี 2566 ให้แก่ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อุ่นใจ

 

‘หมอเอ้ว’ เจ้าของหนังสือแนววิทยาศาสตร์อย่าง ‘เรื่องเล่าจากร่างกาย’ และ ‘500 ล้านปีแห่งความรัก’

น.พ.ชัชพล เกียรติขจรธาดา จบการศึกษาแพทยศาสตรบัณฑิตจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ
เรียนต่อแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านรังสีรักษาและมะเร็งวิทยาที่คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
หลังจากเป็นอาจารย์สอนที่โรงพยาบาลศิริราชอยู่ 1 ปี ก่อนเดินทางไปศึกษาต่อต่างประเทศ นพ.ชัชพล เกียรติขจรธาดา หรือที่หลายคนรู้จักกันในชื่อ ‘หมอเอ้ว’ ได้เลือกเส้นทางชีวิตใหม่ ผันตัวมาสู่การเป็นนักเขียน และต้องพบกับความกดดันและความคาดหวังจากสังคมและคนรอบตัวอย่างมาก แต่ถึงอย่างนั้น หมอเอ้วก็เชื่อว่า โดยธรรมชาติของมนุษย์ ไม่ว่าจะยากเย็นเพียงใด พวกเราสามารถปรับตัวเองให้เข้ากับทุกการเปลี่ยนแปลงได้เสมอ ในที่สุดหมอเอ้วก็กลายมาเป็นเจ้าของหนังสือแนววิทยาศาสตร์ชื่อดังที่ขายดิบขายดีไปทั่วประเทศอย่าง ‘เรื่องเล่าจากร่างกาย’ ‘500 ล้านปีแห่งความรัก’ ‘เหตุผลของธรรมชาติ’ ‘สงครามที่ไม่มีวันชนะ’ ‘ทำไมเลี้ยง PIG แต่กิน PORK’ ‘ทำไมแฮมเบอร์เกอร์ จึงไม่มีแฮม’ ‘เพื่อนเก่าที่หายสาบสูญ’ นอกจากนี้ หมอเอ้ว ยังถ่ายทอดความรู้ผ่านช่องทางอื่น ๆ ได้แก่ YouTube Podcast และ Facebook อีกด้วย

ด้วยผลงานการเป็นนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ที่นำความรู้ทางวิทยาศาสตร์ที่ยาก ๆ มาเรียงร้อยให้น่าสนใจและเข้าใจง่ายผ่านงานเขียนสู่สาธารณชน ด้วยช่องทางที่เข้าถึงได้ง่าย เป็นแรงบันดาลใจให้กับสังคม

คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล จึงขอมอบรางวัลนักสื่อสารวิทยาศาสตร์​ ประจำปี 2566 ให้แก่ น.พ.ชัชพล เกียรติขจรธาดา

 

เว็บไซต์ www.mitrearth.orgริเริ่มดำเนินการโดยศาสตราจารย์ ดร.สันติ  ภัยหลบลี้ อาจารย์ประจำภาควิชาธรณีวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาตั้งแต่ปี พุทธศักราช 2562 จนถึงปัจจุบัน เผยแพร่สื่อการสอนวิชาโลกศาสตร์ (Earth Science) ในรูปแบบหนังสือ สไลด์ประกอบการสอน รวมถึงแบบฝึกหัด หรือสื่อการสอนรูปแบบอื่น ๆ เพื่อส่งต่อสื่อเหล่านี้ไปยังคุณครูทั่วประเทศได้นำไปใช้สอนนักเรียนได้อย่างอิสระ ด้วยความปรารถนาให้คุณครูทั้งหลายรู้สึกไม่โดดเดี่ยว รู้สึกว่ามีเพื่อนร่วมสายงานที่คอยสนับสนุน และรู้สึกว่าโชคดีที่ได้สอนวิชานี้ ซึ่งในประเทศไทยยังมีอาจารย์ในระดับมัธยมศึกษาที่อยากจะสอนวิชาโลกศาสตร์ รวมถึงวิชาดาราศาสตร์ไม่มากนัก อาจเป็นเพราะยังไม่มั่นใจในการถ่ายทอดความรู้ และ สื่อการสอนประเภทนี้ก็หาได้ยากมากในอินเทอร์เน็ต ศาสตราจารย์ ดร.สันติ ภัยหลบลี้ จึงสร้างสรรค์เพจความรู้ทางด้านโลกศาสตร์ ผ่านเว็บไซต์ www.mitrearth.org และ เฟซบุ๊กเพจ มิตรเอิร์ธ – mitrearth ซึ่งมีกลุ่มผู้สนใจ ได้แก่ คุณครูระดับมัธยมศึกษา รวมถึงนักวิชาการด้านธรณีวิทยา ภูมิศาสตร์ สถาปัตยกรรมศาสตร์ โบราณคดี และหน่วยงานที่มีการทำงานในเชิงพื้นที่ ทั้งภาครัฐและเอกชน อาทิ กรมชลประทาน กรมทรัพยากรธรณี และการไฟฟ้าฝ่ายผลิต ให้ความสนใจติดตามเพจอย่างต่อเนื่อง

ด้วยความมุ่งมั่น ตั้งใจในการส่งต่อความรู้ และความสุข ให้แก่ผู้สนใจในทุก ๆ ภาคส่วน ยืนหยัดเคียงข้างเหล่าผู้ถ่ายทอดวิชาเพื่อแบ่งปันสื่อสารความรู้ครูสู่ศิษย์ ในศาสตร์ด้าน Earth Science ที่มีโอกาสในการพัฒนาได้อย่างกว้างไกลในอนาคต  

คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล จึงขอมอบรางวัลนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ดาวรุ่ง ประจำปี 2566 ให้แก่ เว็บไซต์ www.mitrearth.org

 

มูลนิธิชีววิถี รวบรวมความรู้จากงานวิจัยในประเทศไทยและต่างประเทศ เรื่องสิ่งแวดล้อม ระบบเกษตรกรรม และการผลิตอาหาร ซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ในระดับวิกฤตของโลก ในขณะที่เกษตรกรรมและการผลิตอาหารเองก็เป็นส่วนหนึ่งของปัญหา และเป็นต้นเหตุของการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ ในประเทศไทยมีความพยายามของหลายหน่วยงานในการผลักดันการอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวเนื่องกับการเกษตร รวมถึงมีการลงมือปฏิบัติของเกษตรกร แต่ยังขาดการใช้ข้อมูลสนับสนุนด้านวิทยาศาสตร์

Facebook Fan page : นิเวศเกษตร Biodiversity and Agroecology โดยมูลนิธิชีววิถี (BIOTHAI) เผยแพร่ความรู้สำหรับเกษตรกร ชุมชน และประชาชนทุกกลุ่ม ในรูปแบบที่เข้าถึงได้ง่าย โดยถอดความรู้และบทเรียนของท้องถิ่น และเกษตรกร เชื่อมโยงกับประเด็นทางวิชาการและสถานการณ์โลกในปัจจุบัน  สร้างพื้นที่แลกเปลี่ยนข้อมูล บันทึก รวบรวม ส่งต่อ เผยแพร่ ข้อมูลด้านความหลากหลายทางชีวภาพในระบบเกษตร โดยใช้วิทยาศาสตร์เป็นพื้นฐานในการอธิบายและอ้างอิงไปพร้อมกันในรูปแบบอินโฟกราฟิก และสามารถใช้เป็นแหล่งอ้างอิงทางการศึกษา โดยเป็นเพจแรกของประเทศที่มีเนื้อหาจำเพาะ ชัดเจนในเรื่องนิเวศเกษตรและเกษตรเชิงนิเวศ ซึ่งเป็นประเด็นสากลที่องค์การสหประชาชาติ และองค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ให้ความสนใจอย่างมากในปัจจุบัน

ด้วยความตั้งใจในการรวบรวมความรู้เรื่องนิเวศเกษตรและเกษตรเชิงนิเวศจากทั่วโลก ให้ความรู้แบบเข้าใจง่ายให้กับเกษตรกร เพื่อช่วยลดปัญหาสิ่งแวดล้อมของโลก และเป็นสื่อเชิงวิทยาศาสตร์ซึ่งยังมีโอกาสพัฒนาได้อีกกว้างไกลในอนาคต

คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลจึงขอมอบรางวัลรางวัลนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ดาวรุ่ง ประจำปี 2566 ให้แก่ Facebook Fan page : นิเวศเกษตร Biodiversity and Agroecology โดยมูลนิธิชีววิถี (BIOTHAI)

 

นิตยสารสารคดี เริ่มปรากฏตัวครั้งแรกเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ปีพุทธศักราช 2528 มุ่งมั่นเผยแพร่ความรู้เพื่อสร้างปัญญาให้แก่สังคม ผ่านการนำเสนองานในรูปแบบ “สารคดี” ทั้งงานเขียนและภาพถ่ายโดยฝีมือคนไทย ซึ่งถือเป็นนิตยสาร “แนวใหม่” ในเมืองไทยในขณะนั้น

จุดเด่นของสารคดีคือการนำเสนอเรื่องราวที่เกิดขึ้นจริง เป็นสาระความรู้ที่มีชีวิต เข้าใจง่าย ทั้งแนววิทยาศาสตร์ ธรรมชาติวิทยา สุขภาพ การแพทย์ จนถึงบทความด้านสังคม ศิลปะ และอื่น ๆ มีภาพถ่ายที่สื่อสารความหมาย และมีรูปเล่มที่สวยงาม

เป็นเวลากว่า 38 ปีที่นิตยสารสารคดียังคงผลิตนิตยสารรายเดือนออกมาอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งยังได้จัดตั้งสำนักพิมพ์สารคดีเพื่อผลิตหนังสือพ็อกเกตบุ๊ก เผยแพร่ผลงานของนักเขียนไทย ส่งเสริมงานแปลวิทยาศาสตร์จากหนังสือต่างประเทศที่ทันสมัย และพัฒนาสื่อออนไลน์ในรูปแบบแอปพลิเคชันในชื่อ ANSi รวมทั้งระบบการสืบค้นบนเว็บไซต์ในชื่อ Sarakadee e-Library เพื่อเป็นทางเลือกในการค้นคว้าหาข้อมูลสำหรับนักเรียนนักศึกษาและประชาชนทั่วไป

ด้วยการเป็นนิตยสารที่ยืนหยัดในการนำเสนอสาระและความรู้ทางวิทยาศาสตร์มาเป็นเวลายาวนาน ผ่านความเปลี่ยนแปลงนานัปการ แต่ยังคงพัฒนารูปแบบการนำเสนอได้อย่างทันยุคสมัย เป็นผู้นำการเผยแพร่ความรู้เพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต และเป็นแรงบันดาลใจให้แก่สังคม

คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล จึงขอมอบรางวัลองค์กรสื่อสารวิทยาศาสตร์​ ประจำปี 2566 ให้แก่ “สารคดี” นิตยสารสารคดี และสำนักพิมพ์สารคดี (บริษัทวิริยะธุรกิจ จำกัด)