รางวัลเกียรติยศ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

ดร. จิรันดร ยูวะนิยม
(Dr. Jirundon Yuvaniyama )
รางวัลมหาวิทยาลัยมหิดล สาขาการวิจัย ประจำปีการศึกษา 2547

..ผู้ได้รับรางวัลมหาวิทยาลัยมหิดล ประจำปีการศึกษา 2547 สาขาการวิจัย ได้แก่ อ.ดร.จิรันดร ยูวะนิยม จาก คณะวิทยาศาสตร์ สาขาการแต่งตำรา ได้แก่ ศ.ทญ.อรสา ไวคกุล จาก คณะทันตแพทยศาสตร์ สำหรับสาขาความเป็นครู มี 2 ท่าน ได้แก่ ศ.นพ.ธารา ตริตระการ คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล และ รศ.ดร.มธุรส พงษ์ลิขิตมงคล คณะวิทยาศาสตร์ โดยจะเข้ารับพระราชทานรางวัลในพิธี พระราชทานปริญญาบัตร ในวันที่ 8 กรกฎาคม 2548 ณ อาคารใหม่ สวนอัมพร

.. รางวัลมหาวิทยาลัยมหิดล สาขาการวิจัย ได้แก่ อ.ดร.จิรันดร ยูวะนิยม ภาควิชาชีวเคมี คณะวิทยาศาสตร์ ม.มหิดล เป็นนักวิจัยที่มีผลงานโดดเด่น สามารถหาโครงสร้างสามมิติของเอนไซม์ DHFR-TS (dihydrofolate reductase-thymidylate synthase) ของเชื้อ Plasmodium falciparum ซึ่งเป็นเชื้อที่ทำให้เกิดโรคมาลาเรียชนิดรุนแรงถึงแก่ชีวิตในคน โดยในแต่ละปี มีผู้เสียชีวิตด้วยโรคนี้จากทั่วโลกรวม 1.5 – 2.7 ล้านคน ประเทศไทยมีความเสี่ยงสูงเพราะตั้งอยู่ในเขตร้อนชื้น และเป็นแหล่งแพร่พันธุ์ของยุงก้นปล่องที่เป็นพาหะนำโรค โดยที่ยังไม่มีวัคซีนป้องกันโรคมาลาเรียและมีการกลายพันธุ์ที่เอนไซม์ DHFR-TS ซึ่งทำให้เชื้อดื้อยา ตลอดจนบรรษัทยาข้ามชาติหลายแห่งล้มเลิกการพัฒนายาใหม่ๆ เพื่อต่อต้านเชื้อที่ดื้อยา ด้วยเหตุไม่คุ้มทุน อ.จิรันดร จึงได้ร่วมกับนักวิจัยในกลุ่มของ ศ.ดร.ยงยุทธ ยุทธวงศ์ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ นำผลึกเอนไซม์ DHFR-TS ไปบันทึกการกระเจิงรังสีเอกซ์ ณ มหาวิทยาลัย Edinburgh ประเทศสหราชอาณาจักร (ขณะนั้นยังไม่มีเครื่องมือในประเทศไทย) และนำข้อมูลกลับมาหาโครงสร้างสามมิติดังกล่าว เพื่อใช้เป็นต้นแบบในการพัฒนายาชนิดใหม่ที่จะสามารถยับยั้งการทำงานของ DHFR-TS ที่กลายพันธุ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผลงานของ อ.ดร.จิรันดร นี้ ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Nature Structural Biology และจัดเก็บอยู่ในฐานข้อมูลนานาชาติ (Protein Data Bank) เพื่อให้นักวิจัยอื่นๆ สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ด้วย

ข้อมูลจาก : สารมหาวิทยาลัยมหิดล ปีที่ 30 วันที่ 15 มิถุนายน 2548