รางวัลเกียรติยศ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
ดร.จิรันดร
ยูวะนิยม เกิดเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม
พ.ศ. 2511 เป็นบุตรคนแรกในจำนวนสามคน
ของนายกรุงศรี และนางภาคินี ยูวะนิยม
สมรสแล้วกับนางฉันธนา (ลาภศิริวงศ์)
ยูวะนิยม
ดร.จิรันดร ยูวะนิยม สำเร็จการศึกษาระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาตอนต้น
จากโรงเรียนประถมและมัธยมสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
(ประสานมิตร) ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
ณ โรงเรียนสามเสนวิทยาลัย ระดับปริญญาตรีสาขาเคมี
(เกียรตินิยมอันดับหนึ่ง) ณ คณะวิทยาศาสตร์
มหาวิทยาลัยมหิดล และระดับปริญญาเอกสาขา
Biological Chemistry ณ มหาวิทยาลัยมิชิแกน
(Ann arbor) ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยได้รับ ทุนโครงการพัฒนาและส่งเสริมผู้มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
(พสวท.) ศึกษาต่อเนื่องตั้งแต่ระดับมัธยมปลาย
จนจบการศึกษาระดับปริญญาเอก เมื่อปี
พ.ศ. 2540 ระหว่างการศึกษา ได้รับรางวัลเรียนดีและกิจกรรมดีเด่นต่างๆ
มาโดยตลอด ได้รับคัดเลือกไปร่วมกิจกรรม
Research Science Institute ในระดับมัธยมศึกษาปีที่
6 ณ มลรัฐ New York ได้รับรางวัล ศ.ดร.
แถบ นีละนิธิ และ Horace H. Rackham
Graduate School Predoctoral Fellowship
รวมถึง Dominic D. Dziewiatkowski Outstanding
Ph.D. Dissertation Award
ตั้งแต่ศึกษาระดับปริญญาเอก ดร.จิรันดร
มีความสนใจและได้ทำวิจัยเกี่ยวกับโครงสร้างสามมิติของโปรตีนตลอดมา
โดยได้ทุนจาก Horace H. Rackham Graduate
School ไปศึกษาเทคนิคการหาโครงสร้างสามมิติ
โดยอาศัยการหักเหรังสีเอ็กซ์ของผลึกตัวอย่าง
(X-ray crystallography) ณ Cold Spring
Harbor Laboratory มลรัฐ New York และเป็นผู้หาโครงสร้างสามมิติแรกของเอนไซม์
dual-specificity phosphatase ซึ่งมีความสำคัญในการควบคุมการเจริญเติบโตของเซลล์
และเป็นผลงานสำหรับวิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอก
(Science 272: 1328) หลังจากจบการศึกษา
ได้รับราชการเป็นอาจารย์ในภาควิชาชีวเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ในปี
พ.ศ. 2540 ต่อมาได้รับทุน WHO/TDR Training
Grant จากองค์การอนามัยโลก ไปทำวิจัยที่บริษัทยา
F. Hoffmann-La Roche ณ เมือง Basel
ประเทศสวิสเซอร์แลนด์ ในช่วงปี พ.ศ.
2542-2543 โดยได้ศึกษาโครงสร้างของเอนไซม์พลาสเมปซิน
(plasmepsins I and II) ซึ่งเป็นเป้าหมายหนึ่งในการพัฒนายารักษาโรคมาเลเรีย
และได้รับทุนวิจัย Target Research
Unit Network จาก Thailand-Tropical
Diseases Research Programme (TARUN/T-2)
เพื่อศึกษาเอนไซม์ในกลุ่มพลาสเมปซินนี้ต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน
โดยมีความร่วมมือกับ ศ.
ดร.ประพนธ์ วิไลรัตน์ และ Howard
Hughes Medical Institute ณ Washington
University School of Medicine สหรัฐอเมริกา
รวมทั้งบริษัท Actelion Pharmaceuticals
จากประเทศสวิสเซอร์แลนด์ อีกทั้งยังร่วมกับทีมนักวิจัย
จากศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ
(BIOTEC) ในกลุ่มวิจัยของ ศ.ดร. ยงยุทธ
ยุทธวงศ์ เพื่อศึกษาโครงสร้างสามมิติของ
เอนไซม์ไดไฮโฟเลทรีดักเทส-ไธมิดิเลทซินเทส
(dihydrofolate reductase-thymidylate
synthase) จากเชื้อ Plasmodium falciparum ซึ่งเป็นอีกเป้าหมายหนึ่งในการพัฒนายารักษาโรคมาเลเรีย
(Nat struct Biol. 10, 357)
นอกจากนี้ ยังมีความร่วมมือกับกลุ่มวิจัยของ ศ.ดร.
ศกรณ์ มงคลสุข เพื่อศึกษาโครงสร้างสามมิติของโปรตีน
ที่ทำหน้าที่ตรวจจับและควบคุมการตอบสนองต่อสาร
organic peroxide ในเชื้อแบคทีเรียอีกด้วย
นอกจากการหาโครงสร้างสามมิติของโปรตีนแล้ว
ดร.จิรันดร ยังมีความสนใจในการประยุกต์ความรู้ทางโครงสร้างของโปรตีนนี้
เพื่อใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ อาทิเช่น
ในการทำวิศวกรรมโปรตีน เพื่อให้ได้โปรตีนที่มีสมบัติตามต้องการ
โดยร่วมมือกับกลุ่มวิจัยของ ศ.ดร.
ม.ร.ว. ชิษณุสรร สวัสดิวัตน์ และ ศ.ดร.วิทยา
มีวุฒิสม เพื่อศึกษาการเปลี่ยนความจำเพาะของเอนไซม์
โดยวิธีวิศวกรรมโปรตีน และยังได้ร่วมกับ ผศ.
ดร.พิมพ์ใจ ใจเย็น ผศ.
ดร. พลังพล คงเสรี และ ดร.
เปรมวดี วงษ์แสงจันทร์ จัดตั้งกลุ่มวิจัยโครงสร้างและการทำงานของโปรตีน ณ คณะวิทยาศาสตร์ โดยมี ศ.ดร. ม.ร.ว.
ชิษณุสรร เป็นหัวหน้ากลุ่ม และได้รับการสนับสนุนจากคณะวิทยาศาสตร์
มหาวิทยาลัยมหิดล เพื่อให้สามารถสร้างสรรค์ผลงานวิจัยที่มีคุณภาพในระดับสากล
และเป็นประโยชน์กับประเทศไทยสืบต่อไป
จากหนังสือ :
รางวัลนักวิทยาศาสตร์ดีเด่นประจำปี
๒๕๔๖.
[กรุงเทพฯ] : มูลนิธิส่งเสริมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ในพระบรมราชูปถัมภ์, 2546. ISBN 974-13-2511-8 |