รางวัลเกียรติยศ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

รองศาสตราจารย์พิณทิพ รื่นวงษา และ รองศาสตราจารย์ ภิญโญ พานิชพันธ์
(Assoc. Prof. Pintip Ruenwongsa and Assoc. Prof. Bhinyo Panijpan)

รางวัลสภาวิจัยแห่งชาติ ผลงานประดิษฐ์คิดค้น พ.ศ. 2542

สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ให้รางวัลสภาวิจัยแห่งชาติ ผลงานประดิษฐ์คิดค้นประจำปี 2542 รางวัลที่ 3 แก่ รศ. ภิญโญ พานิชพันธ์ และ รศ.พิณทิพ รื่นวงษา สาขาวิทยาศาสตร์เคมีและเภสัช จากผลงาน เรื่อง ชุดตรวจสอบ ภาคสนามชนิดขวดเดี่ยว สำหรับวัดปริมาณไอโอเดทในเกลือ โดยจะเข้ารับรางวัลในวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2542 ณ ตึกสันติไมตรี ทำเนียบรัฐบาล

ผลงานเรื่อง ชุดตรวจสอบภาคสนามชนิดขวดเดี่ยว สำหรับวัดปริมาณไอโอเดทในเกลือ ของ รศ. ภิญโญ พานิชพันธ์ และรศ. พิณทิพ รื่นวงษา นั้น จัดทำขึ้นเนื่องจากภาวะ การขาดสารไอโอดีน ยังเป็นปัญหาทางสาธารณสุข ที่สำคัญของประเทศไทย และอีกหลายประเทศในโลก การขาดสารไอโอดีน เกิดเนื่องจากร่างกาย รับสารไอโอดีน ไม่พอเพียง โดยเฉพาะผู้ที่ไม่ได้ บริโภคอาหารทะเล อย่างพอเพียง การบริโภคเกลือธรรมชาติ มิได้ช่วยแก้ปัญหา เนื่องจากเกลือธรรมชาติ ทั้งเกลือทะเล และเกลือสินเธาว์ มีไอโอดีนเพียง 2-5 ppm (ส่วนในล้านส่วน) ซึ่งไม่เพียงพอ หากไม่ได้เสริมจากทางอื่น เพื่อจะแก้ไขปัญหาดังกล่าว กระทรวงสาธารณสุขจึงมีนโยบาย ให้มีเกลือเสริมสร้างไอโอดีน กระจายทั่วประเทศ ดังนั้น จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง ที่จะต้องมีชุดตรวจสอบไอโอดีน (ในรูปของไอโอเดท) สำหรับให้โรงงานเกลือ ใช้เพื่อควบคุม และประกันคุณภาพเกลือเสริมไอโอดีน และให้ศูนย์สาธารณสุขต่างๆ อนามัยจังหวัด อาสาสมัครหมู่บ้าน โรงเรียน ฯลฯ ใช้ตรวจสอบเกลือท้องถิ่น โดยเฉพาะพื้นที่ที่เสี่ยง ต่อโรคขาดสารไอโอดีน

ผลงานประดิษฐ์คิดค้นนี้ เป็นชุดตรวจสอบไอโอดีนในเกลือ ที่มีคุณสมบัติเหนือกว่า ชุดตรวจสอบที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน โดยเฉพาะในด้านความแม่นยำ คงทนและเป็นครั้งแรก ที่มีการคิดค้น สูตรน้ำยาตรวจสอบไอโอดีน ในเกลือชนิดขวดเดี่ยว สำหรับภาคสนาม ที่สามารถประมาณระดับไอโอดีน ในเกลือได้อย่าง Semiquantitative สามารถแก้ไขปัญหาของ ชุดตรวจสอบอื่นได้ สามารถใช้วัดปริมาณไอโอเดท (ในรูปของไอโอดีน) ได้อย่างรวดเร็ว และถูกต้อง ในช่วงความเข้มข้น 4-100 ppm ซึ่งเสริมเกลือไอโอดีนส่วนใหญ่ จะมีปริมาณไอโอดีนอยู่ในช่วงนี้ ทั้ง ๆ ที่ค่าตามมาตรฐานควร อยู่ระหว่าง 30-50 ppm

ผลงานส่งประดิษฐ์คิดค้น เรื่อง ชุดตรวจสอบภาคสนามชนิดขวดเดี่ยว สำหรับวัดปริมาณไอโอเดทในเกลือ ที่ได้รับรางวัลที่ 3 จะได้รับเงินรางวัลจำนวน 100,000 บาท โดยจะได้รับประกาศเกียรติคุณ จาก ฯพณฯ นายชวน หลีกภัย นายกรัฐมนตรี ในวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2542 ณ ตึกสันติไมตรี ทำเนียบรัฐบาล

ข้อมูลจาก :

สารมหาวิทยาลัยมหิดล (Mahidol University Gazette) ISSN 0125-2528
ปีที่ 24 ฉบับที่ 1 วันที่ 15 มกราคม 2542 หน้า 1, 5