Black Holes and High Energy Particles
เสวนาพิเศษ Mahidol Science Cafe: Black Holes and High Energy Particles
โดยนักวิจัยอนุภาคพลังงานสูงจากองค์กรระดับนานาชาติ อาทิ
Prof. Zhen Cao, Institute of High Energy Physics, Chinese Academy of Science โฆษกและหัวหน้าโครงการ LHAASO
Prof. Dr. David Ruffolo หัวหน้ากลุ่มวิจัยรังสีคอสมิกและอนุภาคพลังงานสูง ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
ดำเนินรายการโดย ณัฐนนท์ ดวงสูงเนิน นักสื่อสารวิทยาศาสตร์ บรรณาธิการบริหาร SPACETH.CO สื่ออวกาศออนไลน์ที่มีความร่วมมือกับหน่วยงานอวกาศระดับนานาชาติ
การเสวนาในครั้งนี้ Prof. Zhen Cao ได้อธิบายเกี่ยวกับโครงการ Large High Altitude Air Shower Observatory หรือ LHAASO ซึ่งทำการวัดอนุภาคพลังงานสูงจากอวกาศที่เข้ามาชนและทำปฏิกิริยากับชั้นบรรยากาศของโลกด้วยเครื่องวัดอนุภาคบนที่ราบสูงของประเทศจีน บนพื้นที่กว่า 1 ตารางกิโลเมตร ที่ระดับความสูง 4,410 เมตร จากระดับน้ำทะเล
และเล่าถึงการตรวจพบรังสีแกมมาพลังงานสูงมากจากหลุมดำดาวฤกษ์ในกาแล็กซีทางช้างเผือก โดยมีพลังงานในระดับหนึ่งพันล้านล้านอิเล็กตรอนโวลต์ (PeV)
LHAASO ได้ตรวจพบรังสีแกมมาพลังงานสูงระดับ PeV ได้หลายอนุภาค และหนึ่งในนั้นเป็นรังสีแกมมาพลังงานสูงที่สุดเท่าที่มนุษย์เคยตรวจพบ โดยมาจากบริเวณใกล้กับหลุมดำในกาแล็กซี
ซึ่งการค้นพบนี้จะช่วยให้นักวิทยาศาสตร์สามารถศึกษาแหล่งกำเนิดของอนุภาคพลังงานสูงที่รู้จักกันในชื่อของรังสีคอสมิก และเข้าใจกลไกการเร่งพลังงานของอนุภาคเหล่านี้ในอวกาศที่ยังคงเป็นปริศนาอยู่มากขึ้น
Prof. Dr. David Ruffolo ได้เล่าถึงการวิจัยด้านอนุภาคพลังงานสูงในอวกาศของกลุ่มวิจัยรังสีคอสมิกและอนุภาคพลังงานสูง ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งทำการศึกษารังสีคอสมิกและอนุภาคพลังงานสูงในหลากหลายรูปแบบทั้งทางทฤษฎีและในทางปฏิบัติในช่วงเวลาที่ผ่านมา
และเผยถึงโครงการใหม่ที่กำลังดำเนินการร่วมกับหน่วยงานพันธมิตร อาทิ การพัฒนาและทดสอบเครื่องวัดรังสีคอสมิกขนาดเล็กเพื่อส่งไปกับยานสำรวจดวงจันทร์ฉางเอ๋อ 7 และฉางเอ๋อ 8 เพื่อวัดอนุภาคพลังงานสูงบริเวณดวงจันทร์ รวมถึงสภาพกัมมันตรังสีในอวกาศระหว่างดวงจันทร์และโลก
หรือหากเกิดพายุสุริยะซึ่งสามารถเร่งอนุภาคในอวกาศให้มีพลังงานสูงขึ้น นักบินอวกาศที่ปฏิบัติภารกิจนอกโลกก็เสี่ยงที่จะได้รับผลกระทบต่อสุขภาพมากขึ้น นอกจากนั้นพายุสุริยะก็สามารถสร้างความเสียหายต่อระบบอิเล็กทรอนิกส์บนดาวเทียมและยานอวกาศ ซึ่งส่งผลกระทบถึงระบบการสื่อสาร ไปจนถึงระบบไฟฟ้าบนพื้นโลก หรือแม้แต่ผู้โดยสารเครื่องบินบริเวณขั้วโลกได้
การศึกษาอนุภาคพลังงานสูงจึงเป็นการช่วยให้เราพยากรณ์สภาพอวกาศ (space weather) และสามารถรับมือกับสถานการณ์เหล่านี้ได้ Prof. Dr. David Ruffolo กล่าว
ณัฐนนท์ ดวงสูงเนิน ผู้ดำเนินรายการ และผู้เข้าร่วมกิจกรรมจำนวนกว่า 30 คน ได้ร่วมแลกเปลี่ยนความคิดเห็น พร้อมทั้งสอบถามต่อยอดในประเด็นต่าง ๆ เกี่ยวกับงานวิจัยด้านอนุภาคพลังงานสูงที่น่าสนใจ รวมถึงพูดคุยเกี่ยวกับแรงบันดาลใจของนักวิทยาศาสตร์ระดับแนวหน้าทั้ง 2 ท่านในการทำงานวิจัยด้านรังสีคอสมิกและอนุภาคพลังงานสูง ไปจนถึงมุมมองเรื่องการทำงานวิจัยแนวหน้า และการนำองค์ความรู้จากงานวิจัยไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อสังคม ซึ่งทั้งสองท่านได้ให้มุมมองที่น่าสนใจว่า
