19 กุมภาพันธ์ 2568 คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล จัดกิจกรรมเสวนาพิเศษ Mahidol Science Cafe: Black Holes and High Energy Particles เปิดโอกาสให้นักศึกษา อาจารย์ นักวิชาการ รวมถึงเยาวชนไทย และบุคคลทั่วไปที่สนใจด้านอวกาศได้แลกเปลี่ยนความรู้ด้านการศึกษาอนุภาคพลังงานสูงในอวกาศ กับนักวิจัยจากองค์กรระดับนานาชาติ Prof. Zhen Cao, Institute of High Energy Physics, Chinese Academy of Science โฆษกและหัวหน้าโครงการ LHAASO และ Prof. Dr. David Ruffolo หัวหน้ากลุ่มวิจัยรังสีคอสมิกและอนุภาคพลังงานสูง ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ ณัฐนนท์ ดวงสูงเนิน บรรณาธิการบริหาร SPACETH.CO สื่ออวกาศออนไลน์ที่มีความร่วมมือกับหน่วยงานอวกาศระดับนานาชาติ โดยกิจกรรมในครั้งนี้มีผู้เข้าร่วมกว่า 30 คน ณ ห้อง MUSES 401 อาคาร MUSES คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล พร้อมถ่ายทอดสดผ่าน Facebook Live
การเสวนาในครั้งนี้ Prof. Zhen Cao ได้อธิบายเกี่ยวกับโครงการ Large High Altitude Air Shower Observatory หรือ LHAASO ซึ่งทำการวัดอนุภาคพลังงานสูงจากอวกาศที่เข้ามาชนและทำปฏิกิริยากับชั้นบรรยากาศของโลกด้วยเครื่องวัดอนุภาคบนที่ราบสูงของประเทศจีน บนพื้นที่กว่า 1 ตารางกิโลเมตร ที่ระดับความสูง 4,410 เมตร จากระดับน้ำทะเล และเล่าถึงการตรวจพบรังสีแกมมาพลังงานสูงมากจากหลุมดำดาวฤกษ์ในกาแล็กซีทางช้างเผือก ที่มีพลังงานสูงระดับหนึ่งพันล้านล้านอิเล็กตรอนโวลต์ (PeV) ได้หลายอนุภาค และหนึ่งในนั้นเป็นรังสีแกมมาพลังงานสูงที่สุดเท่าที่มนุษย์เคยตรวจพบ
ด้าน Prof. Dr. David Ruffolo ได้เล่าถึงการวิจัยด้านอนุภาคพลังงานสูงในอวกาศของกลุ่มวิจัยรังสีคอสมิกและอนุภาคพลังงานสูง ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งทำการศึกษารังสีคอสมิกและอนุภาคพลังงานสูงในหลากหลายรูปแบบทั้งทางทฤษฎีและในทางปฏิบัติในช่วงเวลาที่ผ่านมา และเผยถึงโครงการใหม่ที่กำลังดำเนินการร่วมกับหน่วยงานพันธมิตร อาทิ การพัฒนาและทดสอบเครื่องวัดรังสีคอสมิกขนาดเล็กเพื่อส่งไปกับยานสำรวจดวงจันทร์ฉางเอ๋อ 7 และฉางเอ๋อ 8 เพื่อวัดอนุภาคพลังงานสูงบริเวณดวงจันทร์ รวมถึงสภาพกัมมันตรังสีในอวกาศระหว่างดวงจันทร์และโลก พร้อมชี้ให้เห็นว่าอนุภาคพลังงานสูงไม่ใช่เรื่องไกลตัว และกล่าวถึงความสำคัญของการศึกษาอนุภาคพลังงานสูงเพื่อพยากรณ์สภาพอวกาศ (space weather) ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงต่อสุขภาพของนักบินอวกาศที่ปฏิบัติภารกิจนอกโลก ไปจนถึงผู้โดยสารเครื่องบินบริเวณขั้วโลก และความเสียหายต่อระบบอิเล็กทรอนิกส์บนดาวเทียมและยานอวกาศที่มาจากอนุภาคพลังงานสูงจากพายุสุริยะได้
โดยตลอดการเสวนา ณัฐนนท์ ดวงสูงเนิน ผู้ดำเนินรายการ และผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ร่วมแลกเปลี่ยนความคิดเห็น พร้อมทั้งสอบถามต่อยอดในประเด็นต่าง ๆ เกี่ยวกับงานวิจัยด้านอนุภาคพลังงานสูงที่น่าสนใจ รวมถึงพูดคุยเกี่ยวกับแรงบันดาลใจของนักวิทยาศาสตร์ระดับแนวหน้าทั้ง 2 ท่านในการทำงานวิจัยด้านรังสีคอสมิกและอนุภาคพลังงานสูง ไปจนถึงมุมมองเรื่องการทำงานวิจัยแนวหน้า และการนำองค์ความรู้จากงานวิจัยไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อสังคมเป็นการปิดท้าย
ท้ายที่สุดกิจกรรมในครั้งนี้ นอกจากจะเปิดโอกาสให้นักศึกษาได้แลกเปลี่ยนความรู้กับนักวิจัยระดับนานาชาติแล้ว ยังสร้างความตระหนักถึงความสำคัญของการศึกษาและทำความเข้าใจอวกาศ และสร้างแรงบันดาลใจในการวิจัยด้านฟิสิกส์อวกาศให้กับนักศึกษาอีกด้วย
เขียนข่าวโดย : นางสาวปัณณพร แซ่แพ
ตรวจสอบโดย : ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วฤทธิ์ มิตรธรรมศิริ
ภาพข่าวโดย : นายอิศรพงศ์ ศศิธรวัณณ์
เว็บมาสเตอร์: นางสาวปัณณพร แซ่แพ
วันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2568
